ngõ xưa

[ty]

ngày mai nước Mỹ bầu Quốc hội, tôi nhớ tới The Constitution of the United States vào những ngày đầu lập quốc.

https://www.archives.gov/founding-docs/ ... transcript

We the People of the United States, in Order to form a more perfect Union, establish Justice, insure domestic Tranquility, provide for the common defence, promote the general Welfare, and secure the Blessings of Liberty to ourselves and our Posterity, do ordain and establish this Constitution for the United States of America.

*
hy vọng viễn cảnh này không xảy ra ...

..."Bỏ qua cái nhìn ngắn hạn, qua cuộc bầu quốc hội tới, nhìn xa hơn, ta thấy hiển nhiên cả hai cánh tả hữu trong chính trị Mỹ, qua hai chính đảng CH-DC, ngày càng tách xa nhau, mà chẳng ai thấy được viễn tượng thay đổi, hòa hoãn lại với nhau. Ngoại trừ trường hợp các cử tri, hay nói chung, dân Mỹ cảm thấy quá mệt mỏi với cảnh đấu đá, chẳng giúp ích gì cho đất nước, muốn có thay đổi thực sự và bầu cho những lãnh tụ tương đối ôn hoà hòa hơn, trong cả hai đảng. Chuyện này, cho đến nay, chưa ai thấy triệu chứng nào. Trái lại, có nhiều triển vọng sau bầu cử, bất kể phe nào chiến thắng, cuộc đấu đá sẽ chỉ tăng cường độ thôi..." (Vũ Linh. diễn đàn trái chiều.)

http://diendantraichieu.blogspot.com/20 ... c-oan.html

GOD BLESS AMERICA .

[ty]

•

thuở ấy, giữa hai mô hình chính phủ - kiểu dân chủ trực tiếp của Athens và nền cộng hòa La Mã, các vị quốc phụ Mỹ đã chọn thể chế cộng hoà. đó là một hình thức chính quyền khá hoàn hảo gồm những đại biểu đại diện cho người dân, thực hiện quyền lực dựa trên hiến pháp, thượng tôn pháp luật và bị giới hạn không can thiệp vào sự tự do của dân chúng. các nhà lập quốc Mỹ cho rằng nền dân chủ trực tiếp của Athens - Hy Lạp, nơi mà mọi công dân cùng cai trị quốc gia qua hình thức bỏ phiếu, không hiệu quả và đoản mệnh.

ngoài ra, họ còn áp dụng lý thuyết về sự phân chia quyền lực của các triết gia cổ đại như Aristoteles/Polybios để hình thành nội các chính phủ: lập pháp, hành pháp, và tư pháp được phân chia cho 3 cơ quan độc lập nắm giữ.

bên cạnh đó, vị tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên George Washington kiên quyết noi theo các giá trị chính trị, kinh tế và đạo đức của Anh quốc, mặc dù, nước Pháp đã chi viện quân sự cho Mỹ trong cuộc đấu tranh giành độc lập chống lại quân Anh, khi thắng lợi, George W không bị ảnh hưởng bởi cuộc Cách mạng dân chủ Pháp, mà vẫn chú trọng đến giá trị truyền thống, pháp trị, trật tự và đức tin tôn giáo để xây dựng một đất nước hùng cường.

*
https://constitutionus.com/democracy/is ... a-republic

https://en.m.wikipedia.org/wiki/George_Washington

[ty]

ngoài giá trị tinh tuý đặc sắc của nền cộng hoà, các tổ phụ Hoa Kỳ đã tin tưởng rằng tất cả các loại tự do đều bắt đầu với tự do kinh tế.

khi con người có tinh thần tự lực, tự cường biết dựa vào năng lực cá nhân của mình tự giác làm việc để được thịnh vượng, họ sẽ độc lập về kinh tế, của cải. nhờ vậy, họ tự nâng cao phẩm giá tự do của chính mình.

*

“Nước Mỹ ra đời vào năm 1779 tức là cùng năm với quyển sách Luận Bàn về Của Cải của Các Quốc Gia (The Wealth Of Nations) của Adam Smith - người vốn được xem là ông tổ bộ môn kinh tế học. Smith cho rằng thị trường phải được vận hành tự do thì mọi người mới vì tư lợi mà hăng hái làm việc, tạo ra của cải và trao đổi hàng hóa khiến quốc gia trở nên thịnh vượng. Nhà nước chỉ có vai trò hạn hẹp để giữ trật tự (chống gian lận, đầu cơ, ăn cướp…) nhưng không can thiệp vào sự vận hành của thị trường tự do.”
- by Đoàn Hưng Quốc

https://vietbao.com/a310160/kinh-te-de- ... chuong-21-

[ty]

•

như thế, các nhà khai quốc Hoa Kỳ đã thiết lập một nền tảng chính phủ dựa trên giá trị cốt lõi nhất của quyền con người: tự do.

ngay cả lúc tổng thống Thomas Jefferson- người có khuynh hướng ủng hộ Cách mạng dân chủ Pháp- lên ngôi, vẫn duy trì nền cộng hoà: không do số đông chi phối, mà do pháp luật chi phối, vì “không có luật pháp không có tự do”. đặc biệt là khi soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776, Thomas Jefferson không hề đề cập đến “Dân chủ – Democracy”. mãi sau này, tư tưởng Dân Chủ chưa bao giờ xuất hiện trong Hiến pháp liên bang Hoa Kỳ, hoặc trong bất kỳ hiến pháp của toàn bộ 50 tiểu bang.

*
sự tự do như mặt trời rực rỡ sáng quắc trên vòm trời nước Mỹ khi chế độ nô lệ được xoá bỏ bởi tổng thống Abraham Lincohn, một tổng thống của Đảng Cộng Hoà, năm 1865.



https://vi.m.wikipedia.org/wiki/Tuy%C3% ... K%E1%BB%B3

https://vi.m.wikipedia.org/wiki/Abraham_Lincoln

[ty]

*
…và, vì thế, giấc mơ Mỹ cứ như một tấu khúc du dương trên đất mộng nơi con người có quyền tự do về chính trị/kinh tế, quyền sở hữu tư nhân … tất cả được bảo vệ qua các quy tắc của pháp luật. cho nên, mỗi người, bất kể nơi xuất thân hay điạ vị, đều có thể thành công và thăng tiến tuỳ theo khả năng riêng biệt, mà không bị giới hạn hay tước đoạt bởi những kẻ chuyên quyền.

Giấc mơ Mỹ. Thiên hùng ca Mỹ. Epic of America - by James Truslow Adams năm 1931- là một tự tình khúc với những nguyên lý trong bản Tuyên ngôn Độc lập: “Chúng ta hiểu sự thật này là điều hiển nhiên, rằng tất cả mọi người đều sinh ra đều bình đẳng, rằng họ được ban phước bởi Tạo Hóa với những quyền không thể thay đổi, đó là sự sống, tự do, và mưu cầu hạnh phúc".

*
https://en.m.wikipedia.org/wiki/American_Dream

[ty]

•

cơn hồng thủy - đại suy thoái - the great depression, năm 1931, như trận cuồng phong cuốn trôi *giấc mơ Mỹ*. chính sách New Deal của Tổng thống Roosevelt năm ấy như những ráng chiều vàng vọt phủ nơi nơi. đấy là một động thái toàn diện hướng tới mô hình chủ nghĩa xã hội: thuế cao - mức thuế thu nhập cá nhân cao nhất lên tới 91%, quốc hữu hóa, san bằng giàu nghèo, tạo ra bảo hiểm an sinh xã hội, tăng cường và mở rộng guồng máy quản chế của Chính phủ. ngày đó, lý thuyết của Adam Smith “Sự giàu có của các quốc gia” được thay thế bằng “Tư bản luận” của Karl Marx.

mặc dù sau hơn 30 năm nền kinh tế Mỹ thoát khỏi suy thoái, tổng thống Dân Chủ Lyndon Johnson (1963-1969) vẫn đề xuất xây dựng “Xã hội vĩ đại” (Great Society), tiếp tục củng cố “New Deal” của Roosevelt, tạo điều kiện cho Chính phủ chi phối hoàn toàn huyết mạch kinh tế tư nhân.

*
cho đến đầu những năm 1980, khi Tổng thống Cộng hòa Ronald Reagan nắm quyền, chống lại chính sách “New Deal”: giảm mức thuế thu nhập cá nhân tối đa 42% xuống 28%, xóa bỏ những điều tiết quan liêu của chính phủ lên nền kinh tế, nới lỏng những hạn chế khắt khe đối với doanh nghiệp, nhấn mạnh đạo đức với niềm tin vào Thượng Đế. sự trỗi dậy của phe bảo thủ Mỹ đã không những phục hồi mạnh mẽ nền kinh tế Mỹ, mà còn khiến nó tăng trưởng thêm một giai đoạn dài.


https://en.m.wikipedia.org/wiki/Great_Society
https://en.m.wikipedia.org/wiki/New_Deal

[ty]

•

{ from President Clinton's announcement of the 'National Home Ownership Strategy' in 1995 to its collapse in 2008.}


“In 1995 President Clinton loosened housing rules by rewriting the Community Reinvestment Act, which put added pressure on banks to lend in low-income neighborhoods.”

…với luật Tái đầu tư Cộng đồng (CRA) và hoạt động của các tập đoàn do nhà nước tài trợ (GSE) như Fannie Mae và Freddie Mac, chính phủ Mỹ đã làm méo mó hệ thống tài chính bằng cách yêu cầu các ngân hàng cho những cộng đồng không đủ điều kiện vẫn được vay thế chấp để mua nhà. do đó, các ngân hàng bắt đầu sáng tạo ra các công cụ tài chính nhiều rủi ro:
- subprime loan: cho vay dưới chuẩn.
- chương trình Alt-A: cho vay với dữ liệu cá nhân hạn chế.
- MBS (mortgage-backed security - chứng khoán được bảo đảm bằng tài sản thế chấp),
- CDO (collateralized debt obligation – giấy nợ được bảo đảm bằng tài sản).

điều đó dẫn đến kết quả là bất kỳ ai cũng có thể vay tiền mua nhà, cho dù họ ít có khả năng và thậm chí không có khả năng trả nợ. cuối cùng, bong bóng địa ốc bị vỡ, bắt đầu một cuộc suy thoái mới từ December 2007 cho đến June 2009.

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Great_Recession

[ty]

•

giữa cung bậc sầu thương của chiến tranh Iraq và nỗi trầm kha suy thoái, năm 2009, Thượng Nghị sĩ Đảng Dân chủ Barack Obama với slogan ngập tràn hy vọng Yes - we can đã đắc cử Tổng thống, vị Tổng thống da màu đầu tiên của Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ.

nước Mỹ vỡ oà niềm tự hào vô bờ bến. hơn một biên niên kể từ ngày chế độ nô lệ được xoá bỏ, người dân da đen không những được chính thức sống đàng hoàng như một con người, mà còn được bầu làm nguyên thủ quốc gia.

trong bài diễn văn mừng chiến thắng của Tân Tổng Thống Obama, có sự có mặt của Ann Nixon Cooper chứng nhân lịch sử 106 tuổi. bà là biểu tượng của tinh thần quảng đại, kiên trì và cởi mở của Hoa Kỳ. sinh ra đời chỉ cách một thế hệ sau thời kỳ nô lệ, bà có cơ hội chứng kiến rất nhiều diễn biến trong lịch sử Hoa Kỳ hiện đại: “mất mát và hy vọng, cố gắng và tiến bộ, hoặc có những tệ trạng mà người ta bảo không thể thực hiện nhưng dân Mỹ cứ tiếp tục cố gắng cải tổ tình thế cho đến khi thành công.” - nguyễn thị hải hà


những tưởng, sự kiện này như những cụm mây trời xanh trong nắng vàng buổi sớm, nhưng, hình như, ngược lại…

* trước Obama, thế giới không có ISIS (nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo Iraq và Cận Đông.)
* trước Obama, Hoa Kỳ không có “Black Lives Matter” (BLM – Phong trào Người da đen đáng sống.)
* trước Obama, thế giới không có “ANTIFA” (những kẻ cánh tả cực đoan giả vờ chống lại sự thù hận, nhưng về cơ bản lại tôn thờ hành vi bạo lực của công dân.)
*trước Obama, Hoa Kỳ không có cuộc chiến với cảnh sát.
(hà thanh liên - trithucvn)

và, sự cố, Obama với giáo sư nổi tiếng của Đại học Harvard, Henry Louis Gates, và trung sĩ Jim Crowley ….


*
https://damau.org/1404/ann-nixon-cooper ... rack-obama

https://m.trithucvn.org/blog/ha-thanh-l ... c.html/amp

https://www.bbc.com/vietnamese/world/20 ... angers.amp

[ty]

•
hihihi ... tôi lại cho em Tuệ thêm một điểm vì đã viết status này.

"hoá ra covid cuối cùng toàn để kiếm tiền và bẫy nhau. dân bị lừa đâu ra đấy. vẫn nhớ thời đám hồng vệ binh cấp tiến điên cuồng đòi tuân thủ các biện pháp cách ly, dẫm đạp lên nhau để tiêm vaccines, hân hoan tải các loại app vào điện thoại, hăm hở đeo sáu lần khẩu trang để đi bộ một mình trên bãi biển. ai dám đặt câu hỏi thì bị họ quắc mắt bảo "theo thuyết âm mưu", "cực hữu", "phát-xít", chưa kể còn bị tẩy chay, khoá tài khoản, xoá bình luận. chính lũ rồ này đã từng rống lên ca ngợi cách tiếp cận của trung quốc, lao vào chửi trump như hàng tôm hàng cá chỉ vì lão dám nói "đừng để đại dịch thống trị cuộc sống của chúng ta". thế mà giờ đây nhiều người trong số họ lại quay ra ủng hộ các bạn sinh viên thanh hoa biểu tình chống zero covid, khen các bạn dũng cảm, mong phong trào lan rộng, etc. " - by trịnh hữu tuệ

https://www.facebook.com/trinhhuutue

[ty]

•

Obama khiến trần hoàn dậy sóng - nửa cung trời phong quang hy vọng, nửa bên kia trầm thống kinh hoàng.

ngô nhân dụng và “tại sao Obama hấp dẫn giới trẻ” ngạt ngào lý tưởng, vị tha, khiêm cung, ước nguyện…

while,

xuân trường với “nước Mỹ lạc lối dưới thời trị vì của TT Obama” u hoài một nỗi phân cực chia rẽ, lạm dụng quyền hành, bất ổn, cai trị, xa hoa…

*
năm 2017, Donald J Trump, vị doanh nhân thành đạt nhưng là tay ngang trong chính trường, đắc cử tổng thống. có phải người Mỹ không muốn di sản của tổng thống Obama tồn tại; hay, giữa hai ứng cử viên “tồi tệ”, người ta đã chọn người (Trump) xấu ít hơn người kia (Hillary).

https://www.diendantheky.net/2016/06/ng ... n.html?m=1

https://m.ntdvn.net/chuyen-de/nuoc-my-l ... 36222.html