Dẫn nhập (TTT)
♫Cô kia đeo sợi dây chuyền vàng, có thằng du côn giựt chạy, nó bị bắt, tòa quyết định nó có tội. Ai lại không biết. Nhưng có kẻ dùng một hệ thống quy chiếu khác nói người đẹp kia có tội. Cái tội làm chủ dây chuyền quý và đeo vào người khi dạo phố. Đó là nói trên quan điểm trùng trùng duyên khởi, để giải quyết rốt ráo.
Thấp hơn thực tế hơn, không có Hồ Chí Minh thì không có Ngô Đình Diệm. Không có NĐD thì không có Trí Quang; không có TQ thì không có Phật Giáo Đồ Tâm Châu, không có Nguyễn Ngọc Loan dẹp bàn thờ chận đường.
Trong mức độ giới hạn, lập luận rộng rãi trên có thể giúp những người ủng hộ Trump tìm hiểu ý tại ngôn ngoại của Cụ Trùm nói quá đáng chỉ có 1/2 sự thật, Zelensky làm cho chiến tranh bùng nổ. Đó cũng là phương pháp luận của bài bình luận đi kèm email nầy của tạp chí "The Hill".
Ukraine rất gần với tình hình VN, có khi đến thời Lý Thường Kiệt giông giống giữa Putin và Vương An Thạch. Kyiv nói mỗi tuần giết 2000 lính Nga như Saigon ra rả mỗi ngày: trong 24 g qua, chúng ta đã hạ 3 trăm VC, 43 thằng bị thương, không kể số được đồng bọn mang đi. Newsweeks nói cả một trung đoàn Nga bỏ chiến trường trốn qua biên giới Ba Lan. Âu Mỹ đã bình chân như vại khi Nga chiếm Crimea, cũng như 1972, VC chiếm Phước Long làm bãi đậu xe tăng sẽ dùng ba năm sau, em gái Dạ Lan vẫn chỉ yêu anh binh nhì.
Bài của The Hill không có gì mới lạ, vì những đường nét tổng quát đã rõ ba năm nay. Nhưng nó xuất hiện ngay sau khi Trump và Putin điện đàm một giờ. Trump đang há miệng chờ sung rụng, trái sung là lò phát điện nguyên tử lớn nhất thế giới đã ngưng hoạt động vì chiến tranh.
Những người ủng hộ Zelensky sẽ nói rằng con cừu lo bị con chó sói chụp ăn thịt nên suốt đời trông nhờ ông chủ nông gia nuôi nó bảo vệ, cho đến khi nông gia nầy cắt cổ nó ăn thịt. Nông gia là Mỹ, chó sói là Putin. Con cừu Miền Nam sợ con chó sói Hà Nội đã núp vào nách nông gia HK cho đến khi...
Ông A mở tiệm phở trong vùng và tìm mọi cách không cho ai mở tiệm thứ hai nhưng đến khi vẫn có ông B mở tiệm phở thì ông A sẽ nói với ông B chúng ta sẽ cùng nhau không cho ông C nào đó mở tiệm phở thứ ba. Người ủng hộ Trump nói Trump là ông A, ông B là Tập Cận Bình, ông C là Putin.
Ukraine là một quả cầu nhiều mặt như cầu đèn trong rạp cine quẹt qua mắt chúng ta những luồng ánh sáng khác nhau, do đó Ukraine sẽ làm cho các nhà quan sát nhìn theo một chiều ánh sáng. Tuy vậy, Ukraine sẽ là cơ duyên mở ra một viễn ảnh mới mà con cháu lớp già nua sẽ sống trong đó.
Vì vậy, tùy từng cá nhân, Ukraine vừa là chuyện nên quên đi, bỏ qua đi Tám; Ukraine cũng là một điều nên tìm hiểu để học thêm, đối với những cá nhân lo chết không có cơ hội học thêm như không có cơ hội "sống trên đời ăn miếng dồi chó, chết xuống âm phủ biết có có mà ăn không".♫
_____________________
Sơ phát dự án hòa bình Ukraine
__________________ Alan J. Kuperman. The Hill Opinion March 18, 2025
Tôn Thất Tuệ dịch và giới thiệu
Không phải chỉ một mình Putin hoàn toàn trách nhiệm khởi đầu và kéo dài chiến tranh. Phải kể thêm Zelensky và Biden.
◙ Trước tiên, theo các tài liệu vừa được giảo nghiệm và được Tòa Án Kyiv xác nhận, chính nhóm đấu tranh hữu khuynh Ukraine khởi xướng bạo động năm 2014, đã khiêu khích Nga bắt đầu xâm chiếm vùng biên giới đông nam gồm bán đảo Crimea. Lúc ấy, Ukraine có một tổng thống thân Nga, Viktor Yanukovych, thắng bầu cử tự do và trong sạch năm 2010, với sự ủng hộ mạnh mẽ của sắc dân gốc Nga trong khu vực đông nam.
Năm 2013 ông chủ trương hợp tác kinh tế với Nga nhiều hơn với Âu Châu. Khối dân chúng thân Âu Châu đã phản ứng một cách hòa bình, chiếm công viên Maiden và các công sở của chính phủ ở thủ đô cho đến khi ông nhượng bộ vào giữa tháng 2 năm 2014 mới chịu rút lui.
Tuy nhiên, lúc ấy, nhóm đấu tranh hữu khuynh từ những cao điểm quanh công viên xả súng bắn chết cảnh sát và một số người chưa rời kịp. Cảnh sát bắn trả nhắm vào các ổ súng nhưng nhóm đấu tranh phao tin cảnh sát bắn người biểu tình không vũ trang tuy thực sự theo tòa án, người biểu tình vô tội bị nhóm hữu khuynh bắn chết. Dân chúng nghe tin bất mãn xuống đường và TT phải chạy thoát qua Nga.
Putin đáp lại bằng cách dàn quân ở Crimea và cung cấp vũ khí cho dân chúng vùng đông nam Donbas, nhân danh những người dân U gốc Nga bị thương tổn vì tổng thống của họ bị lật đổ một cách không dân chủ. Mặc dù không thể biện minh cho việc Nga xâm chiếm, chiêu hồi mã thương nầy phủ nhận ý kiến nói Putin không bị khiêu khích.
◙ Thứ đến, tổng thống U, Volodymyr Zelensky, góp công mở rộng chiến tranh bằng cách vi phạm thỏa ước hòa bình và xin viện trợ của Nato và xin gia nhập tổ chức nầy. Đó là thỏa ước Minsk 1 và 2 đã được ký kết bởi TT tiền nhiệm Petro Poroshenko năm 2014 và 2015 chấm dứt giao tranh vùng đông nam và cứu các binh sĩ U đang bị vây khổn.
Ukraine sẽ phải cho Donbas quy chế bán tự trị về chính trị vào cuối năm 2015. Điều nầy Putin kỳ vọng đủ làm cho U không thể gia nhập Nato, không biến U thành một căn cứ quân sự. Nhưng chẳng may U từ chối thi hành lời cam kết. Năm 2019, khi vận động tranh cử, Zelensky hứa sẽ thi hành các thỏa ước nầy để ngăn chận các cuộc chiến tương lai. Nhưng khi đắc cử, ông đã thoái thác không giữ lời hứa.
Thay vào đó ông cho nhập cảng vũ khi từ các hội viên Nato. Với Putin đó là giọt nước tràn ly; cho nên ngày Feb 21, 2022, Putin công nhận nền độc lập của Donbas và yêu cầu Zelensky bỏ ý định gia nhập Nato và cầu viện quân sự.
Khi Zelensky từ chối đáp thuận, Putin khởi động mạnh mẽ chiến tranh xâm chiếm ngày Feb 24, 2022. Dù muốn dù không, Zelensky đã khiêu khích, mặc dầu quân biến nầy không thể biện minh những tội ác về sau của Nga.
◙ Thứ ba, Biden đã góp sức một cách quyết định vào việc leo thang và kéo dài chiến tranh. Cuối năm 2021, khi điều động các lực lượng theo biên giới và yêu cầu Kyiv thi hành thỏa ước Minsk, Putin muốn nói rằng nếu Zelensky không chịu thay đổi đường lối, Nga sẽ xua quân vào để ít nhất chiếm một dung đất nối liền Donbas và Crimea.
Bởi lẽ U hiện đang nhờ vã lệ thuộc quân viện của Mỹ, Biden có thể yêu cầu Zelensky thỏa hiệp với Putin. Nhưng ông đã để cho Ukraine tự quyết định với lời cam kết nếu Nga xâm chiếm Ukraine, Mỹ sẽ phản công tức thời và quyết liệt; do đó Zelensky tin rằng HK đứng phía sau đã mở đèn xanh cho ông thách thức Putin.
Nếu làm tổng thống, Trump đã sẽ không trao cho Zelensky cái "chi phiếu để trống" ấy và thế nào Zelensky sẽ thi hành thỏa ước Minsk mà Ukraine đã ký, chứ chẳng có ép dầu ép mỡ chi.
Lời cam kết của Biden đã bi đát tiếp sức Ukraine kéo dài chiến tranh với kỳ vọng HK không còn dụ dự sợ nguy cơ chiến tranh hạch nhân để quyết chí ủng hộ Ukraine chiến thắng. Biden đã tạo cho Ukraine những ảo vọng để kéo dài chiến tranh làm cho hằng trăm ngàn người chết mà quân Ukraine chỉ giành lại chưa được 1% lãnh thổ.
◙ Những cuộc thương thảo chấm dứt chiến tranh còn đang tiếp diễn Nhưng tin tức hậu trường cho biết đường nét chung như sau. Nga tiếp tục chiếm đóng Crimea và các vùng khác miền đông nam thuộc quân quản Nga. Phần còn lại của Ukraine sẽ không gia nhập Nato và được bảo đảm hòa bình bởi vài nước Âu Châu.
Điều đáng buồn là kết quả nầy đáng lẽ đã thành hình ba năm trước nếu Biden viện trợ Ukraine có điều kiện. Những gì tệ hại cho Ukraine đáng lẽ đã giảm thiểu gần như toàn diện nếu Zelensky chịu thi hành thỏa ước Minsk, bỏ tham vọng chính trị sẽ bắt Putin đầu hàng, nếu ông đã không cả tin vào viện trợ bất tận và vô điều kiện của HK.
Sadly, Trump is right on Ukraine by Alan J. Kuperman, opinion contributor - 03/18/25
I rarely agree with President Trump, but his latest controversial statements about Ukraine are mostly true. They seem preposterous only because western audiences have been fed a steady diet of disinformation about Ukraine for more than a decade. It is time to set the record straight on three key points that illuminate why Ukrainians and former President Joe Biden — not merely Russian President Vladimir Putin — bear significant responsibility for the outbreak and perpetuation of war in Ukraine.
First, as recently documented by overwhelming forensic evidence, and affirmed even by a Kyiv court, it was Ukrainian right-wing militants who started the violence in 2014 that provoked Russia’s initial invasion of the country’s southeast including Crimea. Back then, Ukraine had a pro-Russia president, Viktor Yanukovych, who had won free and fair elections in 2010 with strong support from ethnic Russians in the country’s southeast.
In 2013, he decided to pursue economic cooperation with Russia rather than Europe as previously planned. Pro-western activists responded with mainly peaceful occupation of the capital’s Maidan square and government offices, until the president eventually offered substantial concessions in mid-February 2014, after which they mainly withdrew.
Just then, however, right-wing militants overlooking the square started shooting Ukrainian police and remaining protesters. Police returned fire at the militants, who then claimed bogusly that the police had killed the unarmed protesters. Outraged by this ostensible government massacre, Ukrainians descended on the capital and ousted the president, who fled to Russia for protection.
Putin responded by deploying troops to Crimea and weapons to the southeast Donbas region on behalf of ethnic Russians who felt their president had been undemocratically overthrown. While this backstory does not justify Russia’s invasion, it explains that it was hardly “unprovoked.”
Second, Ukraine’s President Volodymyr Zelensky contributed to a wider war by violating peace deals with Russia and seeking NATO military aid and membership. The deals, known as Minsk 1 and 2, had been negotiated under his predecessor President Petro Poroshenko in 2014 and 2015 to end fighting in the southeast and protect endangered troops.
Ukraine was to guarantee Donbas limited political autonomy by the end of 2015, which Putin believed would be sufficient to prevent Ukraine from joining — or serving as a military base for — NATO. Regrettably, Ukraine refused for seven years to fulfill that commitment.
Zelensky even campaigned in 2019 on a promise to finally implement the accords to prevent further war. But after winning election, he reneged, apparently less concerned about risking war than looking weak on Russia.
Zelensky instead increased weapons imports from NATO countries, which was the last straw for Putin. So, on Feb. 21, 2022, Russia recognized the independence of Donbas, deployed troops there for “peacekeeping,” and demanded Zelensky renounce his quest for NATO military assistance and membership.
When Zelensky again refused, Putin massively expanded his military offensive on Feb. 24. Intentionally or not, Zelensky had provoked Russian aggression, although that obviously does not excuse Moscow’s subsequent war crimes.
Third, Joe Biden too contributed crucially to the escalation and perpetuation of fighting. In late 2021, when Putin mobilized forces on Ukraine’s border and demanded implementation of the Minsk deals, it seemed obvious that unless Zelensky relented, Russia would invade to at least form a land bridge between Donbas and Crimea.
Considering that Ukraine already was existentially dependent on U.S. military assistance, if President Biden had insisted that Zelensky comply with Putin’s request, it would have happened. Instead, Biden lamentably left the decision to Zelensky and pledged that if Russia invaded, the U.S. would respond “swiftly and decisively,” which Zelensky read as a green light to defy Putin.
Had Trump been president, he likely would not have provided such a blank check, so Zelensky would have had little choice but to implement the Minsk deals to avert war. Even if Zelensky had still refused and provoked Russia to invade, Trump would have denied him a veto over peace negotiations, which Biden recklessly gave by declaring, “There’s nothing about Ukraine without Ukraine.”
That pledge tragically emboldened Ukraine to prolong the war in expectation of eventually decisive U.S. military aid, which Biden then refused to supply due to fear of nuclear escalation. In that way, Biden raised false hopes in Ukraine, needlessly perpetuating a war that has killed or wounded hundreds of thousands in the last two years alone during which the frontlines have shifted by less than 1 percent of Ukraine’s territory.
The basic outlines of a deal to end the fighting are obvious even if details remain to be negotiated, as Trump and Putin started doing today in a phone call. Russia will continue to occupy Crimea and other portions of the southeast, while the rest of Ukraine will not join NATO but will get security guarantees from some western countries. The sad thing is that such a plan could have been achieved at least two years ago if only President Biden had made military aid conditional on Zelensky negotiating a ceasefire.
Even more tragic, whatever peace deal emerges after the war will be worse for Ukraine than the Minsk accords that Zelensky foolishly abandoned due to his political ambitions and naïve expectation of bottomless U.S. support.
