Le loup et le chien
___________________________
Un Loup n'avait que les os et la peau,
Tant les chiens faisaient bonne garde.
Ce Loup rencontre un Dogue aussi puissant que beau,
Gras, poli, qui s'était fourvoyé par mégarde.
L'attaquer, le mettre en quartiers,
Sire Loup l'eût fait volontiers;
Mais il fallait livrer bataille,
Et le Mâtin était de taille
A se défendre hardiment.
Le Loup donc l'aborde humblement,
Entre en propos, et lui fait compliment
Sur son embonpoint, qu'il admire.
"Il ne tiendra qu'à vous beau sire,
D'être aussi gras que moi, lui repartit le Chien.
Quittez les bois, vous ferez bien:
Vos pareils y sont misérables,
Cancres, haires, et pauvres diables,
Dont la condition est de mourir de faim.
Car quoi? rien d'assuré : point de franche lippée:
Tout à la pointe de l'épée.
Suivez-moi: vous aurez un bien meilleur destin."
Le Loup reprit: "Que me faudra-t-il faire?
- Presque rien, dit le Chien, donner la chasse aux gens
Portants bâtons, et mendiants;
Flatter ceux du logis, à son Maître complaire:
Moyennant quoi votre salaire
Sera force reliefs de toutes les façons:
Os de poulets, os de pigeons,
Sans parler de mainte caresse."
Le Loup déjà se forge une félicité
Qui le fait pleurer de tendresse.
Chemin faisant, il vit le col du Chien pelé.
"Qu'est-ce là? lui dit-il. - Rien. - Quoi? rien? - Peu de chose.
- Mais encor? - Le collier dont je suis attaché
De ce que vous voyez est peut-être la cause.
- Attaché? dit le Loup: vous ne courez donc pas
Où vous voulez? - Pas toujours ; mais qu'importe?
- Il importe si bien, que de tous vos repas
Je ne veux en aucune sorte,
Et ne voudrais pas même à ce prix un trésor."
Cela dit, maître Loup s'enfuit, et court encor.
Chó rừng và chó nhà
__________________
Bản dịch của Nguyễn Văn Vĩnh
Chó rừng kia xương ngoài da bọc
Bởi chó nhà săn sóc trông nom
Bữa kia gặp một chó xồm
Tròn quay béo mượt, phải hôm chạy quàng
Chó rừng cũng tính choang một mẻ
Vồ anh kia mà xé thịt ra
Ngặt rằng chó lớn thực thà
Ví bằng đấu sức ai đà dám đoan
Rằng chó rừng quyết toan được trận
Sơn cẩu ta đành phận khiêm cung
Lại gần rủ rỉ nói cùng
Khen anh chó nọ mượt lông đẫy mình
Chó rằng: - Ví tiên sinh muốn vậy
Có khó chi việc ấy mà thèm
Ngài nên từ chốn sơn nham
Là nơi kham khổ ở làm chi đây
Gầy lõ thịt một dây cùng kiết
Các ông đây thảm thiết đói dài
Được bữa hôm, khó bữa mai
Tháng ngày chăm chắm miệng nhai vẫn thèm
Cứ theo ta thử xem một chuyến
Chó rừng bèn gạ chuyện một khi:
Muốn được vậy phải làm gì?
Đáp rằng: - Công việc khó chi đâu mà
Đồ rách rưới đi qua cửa ngõ
Thì sủa ran đuổi nó đi xa
Ngày ngày nịnh hót chủ nhà
Vẫy đuôi mừng rỡ ai mà chẳng thương
Chỉ có vậy bữa thường cơm cháo
Thịt cùng gà xương xẩu thiếu chi
Lại còn chủ mến vuốt ve
Chó rừng ưng vậy theo đi nửa đường
Chợt nom thấy một khoang cổ chó
Hỏi khoang gì, thì nó chối không
Hỏi đi hỏi lại kỳ cùng
Cho ra cái vết trụi lông là gì
Chó một mực lì lì chẳng nói
Cái vặt này, ngài hỏi làm chi?
Tái tam hỏi lại hỏi đi
Thì ra vết xích còn ghi rành rành
- Chết nỗi! Thế ra anh phải buộc!
Muốn chạy rong không được hay sao?
Chó rằng: - Buộc mãi đâu nào
Họa là mới xích chẳng bao lâu mà
- Dẫu chẳng mấy cũng là phải xích
Cái tự do gì thích cho tầy!
Thôi thôi, mặc bữa no say
Ngàn vàng hồ dễ sánh tày thảnh thơi!
Chó rừng chạy riết một thôi...
Chó sói và chó nhà
______________________
Bản dịch của Nguyễn Đình
Da bọc xương, Sói kia xơ xác
Bởi chó nhà canh gác ngày đêm
Gặp chú chó gộc đáng thèm
Béo tròn, láng lẫy mà xem lạc đường
Sói định thộp xé toang tại trận
Lại e không đồng lạng đồng cân
Chó nhà đâu kém vóc lưng
Thừa hơi kháng cự, khó chừng ăn thua!
Sói đành phải lân la xử nhũn
Gạ chuyện nhau, tán tụng hết lời
Khen sao béo tốt tuyệt vời
Chó rằng: "Muốn béo như tôi tùy ngài
Ưng sướng, hãy bỏ nơi rừng rú
Họ nhà ngài trong đó xác xơ
Thân tàn ma dại vật vờ
Đói meo, kiếp ấy chỉ chờ nhăn răng!
Sống bấp bênh, miếng ăn miếng tội
Kiếm cái nhai đầu mũi đao gươm
Sao bằng có sẵn thịt cơm?
Theo tôi, đời sống sẽ tươm hơn nhiều!"
Sói hỏi: "Phải làm điều chi nhỉ?"
Chó rằng: "Ồ việc nhẹ như không
Đuổi phường bị gậy xin rong
Hàng ngày nịnh chủ, chiều lòng gia đinh
Và chỉ bấy công lênh cũng đủ
Hưởng món thừa trăm thứ ngọt ngon
Xương chim béo, xương gà non...
Chủ còn ve vuốt sớm hôm ân cần"
Sói nghe thấy sướng rơn cái dạ
Lòng mừng thầm, lệ đã rưng rưng
Bước đi theo chó nửa đường
Chợt nhìn cổ chó một vùng trụi lông
Hỏi: "Gì thế?"
Đáp: "Không gì cả!"
Sói hỏi thêm: "Quái lạ! Không gì?"
Chó rằng: "Không đáng kể chi!"
Sói còn hỏi lại hỏi đi: "Không à?"
Chó đành nói: "Ối dà! có lẽ
Vòng buộc tôi đã để vết hằn
Khiến anh lưu ý đấy chăng?"
Sói nghe chó nói, hỏi gằn: "Buộc ư?
Vậy anh chẳng được như ý muốn
Chạy tự do hôm sớm đấy à?"
Chó rằng: "Thỉnh thoảng thôi mà!
Thế nhưng cái ấy, ôi chà, cần chi!"
- Cần lắm chứ! Còn gì hơn nữa?
Còn cần hơn cả bữa cao lương!
Tự do ta quý hơn vàng
Chẳng thèm đổi lấy bữa sang nhà người!
Sói ta vừa nói dứt lời
Ba chân bốn cẳng một hơi... chạy dài...
Chó sói và chó nhà
_______________________
Bản dịch của Đỗ Khắc Siêm
Da bọc xương, sói rừng quá đói
Bởi chó nhà canh dõi thôn trang
Một hôm gia cẩu lạc đàng
Lông trơn, vóc mạnh, lẹ làng phía xa
Sói đã muốn xông ra quật xé
Nhưng tấn công chưa dễ gì ăn
Vì trông nó mạnh ngang mình
Nên đành khiêm nhượng tỏ tình giao du
- Bạn mập ú, mập ù đẹp quá
Đã đẹp hình, đẹp cả bộ lông
Chó nhà vội đáp: "Bạn lòng
Anh mà muốn vậy cũng không khó gì
Bạn ở rừng chắc thì khổ lắm
Bữa ăn thường bảo đảm gì đâu
Khó yên dù ở rừng sâu
Phải dùng võ lực mới hầu sống qua
Hãy theo tôi anh ra kẻ chợ
Số phận anh rực rỡ khó gì"
- Ra đó tôi phải làm chi?
Bạn cho tôi biết được thì tôi đi
- Gần như chả làm chi bạn ạ
Một đôi khi đuổi gã ăn mày
Hay là hôn gót, liếm tay
Nịnh nọt ông chủ mỗi ngày vậy thôi
Thế rồi thì xương rơi, thịt rớt
Súp câu dư ngọt xớt no lòng
Chủ còn xoa gáy, vuốt lông
Mỗi khi ta khéo tâng công trước người
Hình dung thấy đời tươi đẹp quá
Khiến sói ta lã chã lệ nồng
Nhưng khi sánh cẩu đi cùng
Thấy nơi cổ cẩu trụi lông một vòng
Hỏi: "Sao vậy?" - Cẩu: "Không gì cả"
- Sao lại không, bạn trả lời cho
- Không đáng kể, sói đừng lo
Lâu ngày mới bị cột giò một hôm
- Đã bị buộc đâu còn tự chủ
Mất tự do còn thú vị sao?
Điều này quan trọng biết bao
Khiến tôi không thiết sơn hào, cao lương
Nó quan trọng đến không gì đọ
Nói đoạn rồi sói bỏ cẩu luôn
Ba chân bốn cẳng nó chuồn
Giờ đây có lẽ còn bôn, bôn dài
nguồn: thivien.net
Jean de La Fontaine
Jean de La Fontaine
Le loup et l'agneau
Le loup et l'agneau
___________________________
La raison du plus fort est toujours la meilleure :
Nous l'allons montrer tout à l'heure.
Un Agneau se désaltérait
Dans le courant d'une onde pure.
Un Loup survient à jeun qui cherchait aventure,
Et que la faim en ces lieux attirait.
Qui te rend si hardi de troubler mon breuvage ?
Dit cet animal plein de rage :
Tu seras châtié de ta témérité.
- Sire, répond l'Agneau, que votre Majesté
Ne se mette pas en colère ;
Mais plutôt qu'elle considère
Que je me vas désaltérant
Dans le courant,
Plus de vingt pas au-dessous d'Elle,
Et que par conséquent, en aucune façon,
Je ne puis troubler sa boisson.
- Tu la troubles, reprit cette bête cruelle,
Et je sais que de moi tu médis l'an passé.
- Comment l'aurais-je fait si je n'étais pas né ?
Reprit l'Agneau, je tette encor ma mère.
- Si ce n'est toi, c'est donc ton frère.
- Je n'en ai point. - C'est donc quelqu'un des tiens :
Car vous ne m'épargnez guère,
Vous, vos bergers, et vos chiens.
On me l'a dit : il faut que je me venge.
Là-dessus, au fond des forêts
Le Loup l'emporte, et puis le mange,
Sans autre forme de procès
Sói và cừu non
__________________
Bản dịch của Lê Trọng Bổng
Lý kẻ mạnh bao giờ cũng nhất
Xin chứng minh lập tức châm ngôn
Một hôm có chú cừu non
Ung dung uống nước trên dòng suối trong
Nơi lão sói đói thường mò đến
Lúc này đây xuất hiện bất thần:
"Tên kia sao dám táo gan
Nước của ta, mày tới làm đục lên?
- Tiếng sói thét giữa cơn điên
Táo gan ta phải trị liền mới xong"
Cừu thưa: "Xin Đức Ông chớ giận
Mà xét cho thực trạng như vầy
Nơi con đang giải khát đây
Nằm dưới nơi uống của Ngài rất xa
Vậy không thể nói là làm đục"
"Chính mày vầy bẩn nước đây mà
Ta còn biết được năm qua
Miệng mày từng nói xấu ta rồi còn"
"Nói chi khi má con chưa đẻ
Nay con còn bú mẹ hàng ngày?"
"Chẳng mày thì thằng anh mày"
"Nhưng con đâu có" "Lũ bay rành rành:
Mày này, mấy thằng chăn, lũ chó
Chẳng tha ta, ta rõ hết rồi
Chuyến này phải báo thù thôi"
Sói già vừa nói dứt lời
Đã lao lên quật tơi bời cừu con
Cắn chết tha lên non ăn thịt
Mà chẳng cần xét xử gì hơn
Sói và chiên con
______________________
Bản dịch của Tú Mỡ
Kẻ mạnh, cái lẽ vốn già
Chuyện này tức khắc giải ra rõ ràng
Dòng suối trong, Chiên đang giải khát
Dạ trống không, Sói chợt đến nơi
Đói, đi lảng vảng kiếm mồi
Thấy Chiên, động dại bời bời thét vang:
Sao mày dám cả gan vục mõm
Làm đục ngầu nước uống của ta?
Tội mày phải trị không tha!
Chiên con sửng sốt thưa qua mấy lời:
Xin bệ hạ hãy nguôi cơn giận
Xét lại cho tường tận kẻo mà...
Nơi tôi uống nước quả là
Hơn hai chục bước cách xa nơi này
Chẳng lẽ kẻ hèn này có thể
Khuấy nước ngài uống phía nguồn trên
Con quái ác lại gầm lên:
Chính mày khuấy nước! Ai quên đâu là
Mày có nói xấu ta năm ngoái...
Nói xấu ngài? Tôi nói xấu ai?
Khi tôi còn chửa ra đời?
Hiện tôi đang bú mẹ tôi rành rành
Không phải mày thì anh mày đó
Quả thật tôi chẳng có anh em
Thế thì một mống nhà chiên
Quân bay có đứa nào kiềng sói đâu!
Chiên, chó, người, cùng nhau một thói
Họ mách ta, ta phải báo cừu!
Dứt lời, tha tận rừng sâu
Sói nhai Chiên nhỏ, chẳng cầu đôi co
Sói và cừu con
_______________________
Bản dịch của Đỗ Khắc Siêm, Hà Khắc Nguyện
Lý kẻ mạnh bao giờ cũng thắng
Chuyện sau đây hãy ngẫm cho tường
Chú Cừu nhỏ suối trong uống nước
Bỗng Sói rừng dạo bước gần bên
Tìm ăn, bụng đã đói mềm
Lang thang bắt gặp Cừu non suối nầy
Sói lên giọng gắt gay mắng bảo:
- Con Cừu kia mày láo quá ha!
Làm ngầu dòng nước của ta
Tội này đáng chết không tha được rồi
- Xin Bệ hạ xét soi đừng giận
Ở cuối nguồn khôn vẩn dòng trên
- Mầy làm vẩn! Thêm năm ngoái nữa
Nói xấu tao ở giữa bao người
- Làm sao thế được trời ơi
Vì năm ngoái ấy tôi thời chửa sinh
Mà nay nữa còn quanh vú mẹ
- Nếu không mày, có thể thằng anh
- Thưa ngài tôi chẳng có anh
- Thế thì một kẻ gia đình mày đây
Đã coi tao không đầy múng mẩy
Tụi chăn bay cũng vậy khác nào
Người ta họ đã bảo tao
Thù này nay phải buộc vào cổ ngươi
Sói nói đoạn quật tươi Cừu nọ
Đem vào rừng gần đó Sói xơi
Chẳng cần lý luận lôi thôi
nguồn: thivien.net
La cigale et la fourmi
La cigale et la fourmi
___________________________
La Cigale, ayant chanté
Tout l'Été,
Se trouva fort dépourvue
Quand la Bise fut venue.
Pas un seul petit morceau
De mouche ou de vermisseau.
Elle alla crier famine
Chez la Fourmi sa voisine,
La priant de lui prêter
Quelque grain pour subsister
Jusqu'à la saison nouvelle.
«Je vous paierai, lui dit-elle,
Avant l'Août, foi d'animal,
Intérêt et principal.»
La Fourmi n'est pas prêteuse :
C'est là son moindre défaut.
«Que faisiez-vous au temps chaud ?
Dit-elle à cette emprunteuse.
- Nuit et jour à tout venant
Je chantais, ne vous déplaise.
- Vous chantiez ? j'en suis fort aise :
Eh bien ! dansez maintenant.»
Ve và kiến
______________________
Bản dịch của Nguyễn Văn Vĩnh
Ve sầu kêu ve ve
Suốt mùa hè
Đến kỳ gió bấc thổi
Nguồn cơn thật bối rối
Một miếng cũng chẳng còn
Ruồi bọ không một con
Vác miệng chịu khúm núm
Sang chị Kiến hàng xóm
Xin cùng chị cho vay
Dăm ba hạt qua ngày
Từ nay sang tháng hạ
Em lại xin đem trả
Trước thu, thề đất trời!
Xin đủ cả vốn lời
Tính Kiến ghét vay cậy
Thói ấy chẳng hề chi
Nắng ráo chú làm gì?
Kiến hỏi Ve như vậy
Ve rằng: Luôn đêm ngày
Tôi hát, thiệt gì bác!
Kiến rằng: Xưa chú hát
Nay thử múa coi đây
Ve và kiến
_______________________
Bản dịch của Nguyễn Văn Vĩnh
Trên cây có một con Ve
Hát hết mùa hè, mùa lạnh kiết so
Âu là đành phận đem đầu
Chạy sang chị Kiến kêu cầu lân bang
Nhờ bà hàng xóm lòng thương
Cho vay dăm hột thóc lương trợ thì
Khi nào hết lạnh sang hè
Lại xin đem nốt lãi lời phân minh
Nhược bà có bụng nghi tình
Xin thề giời, phật chứng minh việc này
Kiến bà tính ghét mượn vay
Trong nghìn thói độc thói này nhỏ nhen
Lắc đầu rồi lại còn chèn
Lúc trời nắng ráo anh em làm gì?
Ve rằng tôi ngâm phú thi
Đêm ngày nhai nhải, cái gì cũng ngâm
Kiến bà chúa tệ độc tâm
Đáp rằng xưa hát, nhảy đầm nay coi!
Ve và kiến
_______________________
Bản dịch của Đỗ Khắc Siêm, Hà Khắc Nguyện
Mãi ca suốt cả vụ hè
Chợt khi gió bấc não nề cho Ve
Bọ sâu chẳng được con gì
Thiếu ăn Ve phải nằn nì tạm vay
Láng giềng chị Kiến gần ngay
Thóc ngô ít hạt, đợi ngày mùa sau
"Mong rằng Kiến hãy giúp nhau
Vốn lời xin nguyện sớm mau thanh hoàn"
Tính Kiến không thích làm ơn
Hỏi rằng: "Ấm nắng Ve làm việc chi?"
- Hát ca xua đuổi buồn đi
Em làm chuyện đó thiệt gì ai đâu
Kiến nghe giải thích giờ lâu:
- Trước ca, giờ hãy bắt đầu múa coi!
nguồn: thivien.net
Le laboureur et ses enfants
Le laboureur et ses enfants
___________________________
Travaillez, prenez de la peine :
C'est le fonds qui manque le moins.
Un riche laboureur sentant sa mort prochaine
Fit venir ses enfants, leur parla sans témoins.
«Gardez-vous, leur dit-il, de vendre l'héritage
Que nous ont laissé nos parents.
Un trésor est caché dedans.
Je ne sais pas l'endroit ; mais un peu de courage
Vous le fera trouver, vous en viendrez à bout.
Remuez votre champ dès qu'on aura fait l'août.
Creusez, fouillez, bêchez, ne laissez nulle place
Où la main ne passe et repasse.»
Le Père mort, les fils vous retournent le champ
Deçà, delà, partout ; si bien qu'au bout de l'an
Il en rapporta davantage.
D'argent, point de caché. Mais le Père fut sage
De leur montrer avant sa mort
Que le travail est un trésor.
Lão nông và các con
______________________
Bản dịch của Tú Mỡ
Hãy lao động cần cù gắng sức,
Ấy chân lưng sung túc nhất đời.
Phú nông gần đất xa trời
Họp riêng con lại ngỏ lời thiết tha
Rằng: "Ruộng đất ông cha để lại
Các con đừng khờ dại bán đi
Kho vàng chôn dưới đất kia
Cha không biết chỗ. Kiên trì gắng công
Tìm khắc thấy, cuối cùng sẽ thắng
Xốc ruộng lên tháng tám sau mùa
Tay cày, tay cuốc, tay bừa,
Xới qua xới lại chẳng chừa chỗ không"
Bố chết. Các con cùng gắng gổ
Lật tung đồng đây đó khắp nơi.
Kỹ càng công việc xong xuôi,
Cuối năm lúa tốt bời bời bội thu.
Vàng với bạc giấu mô chẳng thấy,
Rõ ràng ông bố ấy khôn ngoan:
Trước khi từ giã trần gian,
Lấy câu "lao động là vàng" dạy con.
Người làm ruộng và các con
_______________________
Bản dịch của Đỗ Khắc Siêm, Hà Khắc Nguyện
Một phú nông thấy mình sắp chết
Gọi đàn con đến hết dạy rằng:
- Đất đây của tổ của tằng
Đừng đem sang bán dẫu rằng giá cao
Vàng bạc đã từ bao cất dấu
Chôn nơi nào bố thật chưa hay
Các con hãy gắng đêm ngày
Bới đào sẽ thấy của đầy vò cong
Mùa gặt đoạn, con ông góp sức
Cuốc xới tìm tận lực mọi khu
Khiến mùa năm ấy bội thu
Thực ra vàng chẳng chôn đâu đất này
Người cha đã khôn bày chúng rõ
Kho tàng là ở chỗ siêng năng
Chuyện ấy đã chứng rõ ràng
nguồn: thivien.net
Le lion et le rat
Le lion et le rat
___________________________
Il faut, autant qu'on peut, obliger tout le monde :
On a souvent besoin d'un plus petit que soi.
De cette vérité deux Fables feront foi,
Tant la chose en preuves abonde.
Entre les pattes d'un Lion,
Un Rat sortit de terre assez à l'étourdie :
Le Roi des animaux, en cette occasion,
Montra ce qu'il était, et lui donna la vie.
Ce bienfait ne fut pas perdu.
Quelqu'un aurait-il jamais cru
Qu'un Lion d'un Rat eût affaire ?
Cependant il avint qu'au sortir des forêts
Le Lion fut pris dans des rets,
Dont ses rugissements ne le purent défaire.
Sire Rat accourut, et fit tant par ses dents
Qu'une maille rongée emporta tout l'ouvrage.
Patience et longueur de temps
Font plus que force ni que rage.
Sư tử và chuột
______________________
Bản dịch của Nguyễn Đình và Huỳnh Lý
Với mọi người vui lòng giúp đỡ
Nhiều khi cần kẻ nhỏ hơn ta
Ngụ ngôn đôi chuyện nêu qua
Còn bao sự việc thật là đáng tin
Chúa sơn lâm có Sư tử nọ
Chuột lơ ngơ vừa ló ra ngoài
Nhảy vào chân chúa, chao ôi!
Bao dong lượng cả, may đời Chuột con
Ơn trời bể Chuột còn ghi nhớ
Có ai ngờ chúa lỡ sa cơ
Lọt trong tấm lưới bất ngờ
Chúa gầm, chúa rống chỉ chờ chết thôi
Chuột chạy vội đến nơi nguy hiểm
Dùng hàm răng gậm nhấm lưới dày
Một mắt đứt kéo cả dây
Thời giờ không tiếc lại dày kiên tâm
Khỏe gân, cuồng nhiệt sao bằng
Le corbeau et le renard
Le corbeau et le renard
___________________________
Maître Corbeau, sur un arbre perché,
Tenait en son bec un fromage.
Maître Renard, par l'odeur alléché,
Lui tint à peu près ce langage :
« Hé ! bonjour, Monsieur du Corbeau.
Que vous êtes joli ! que vous me semblez beau !
Sans mentir, si votre ramage
Se rapporte à votre plumage,
Vous êtes le Phénix des hôtes de ces bois. »
À ces mots le Corbeau ne se sent pas de joie :
Et pour montrer sa belle voix,
Il ouvre un large bec, laisse tomber sa proie.
Le Renard s'en saisit, et dit : « Mon bon Monsieur,
Apprenez que tout flatteur
Vit aux dépens de celui qui l'écoute.
Cette leçon vaut bien un fromage, sans doute. »
Le Corbeau honteux et confus,
Jura, mais un peu tard, qu'on ne l'y prendrait plus.
Quạ và cáo
______________________
Bản dịch của Tú Mỡ
Thầy Quạ đậu trên cây
Mỏ ngậm miếng pho-mát
Thầy Cáo thấy thơm ngát
Bèn lại tán thế này:
"Kính chào tôn ông Quạ
Khôi ngô và phong nhã
Tôi trông đẹp nhất ngài!
Lại dám đâu nói sai
Nếu giọng ngài bẻ bai
Như lông ngài hào nhoáng
Thì ngài quả xứng đáng
Là chúa Phượng lâm sơn"
Quạ nghe nói sướng rơn
Muốn tỏ mình tốt giọng
Mở toang cái mỏ rộng
Để rơi quách miếng mồi
Cáo cuỗm phắt, ngỏ lời:
"Thưa tôn ông quý hoá
Xin điều này ghi dạ
Phàm kẻ nịnh hót xằng
Chỉ sống bám vào thằng
Cả nghe lời tán tỉnh
Bài học này tôi tính
Đổi pho-mát còn hời"
Quạ xấu hổ điếng người
Quyết thề - nhưng muộn quá
Từ nay không hớ nữa
Quạ và cáo
______________________
Bản dịch của Đỗ Khắc Siêm, Hà Khắc Nguyện
Ngậm phó-mát cành cao Quạ đỗ
Đánh mùi thơm Cáo bổ đến ngay
- Ê! Chào ngài Quạ trên cây!
Lông ngài đã đẹp, dáng ngài lại xinh
Nếu ngài hót âm thanh chắc tuyệt
Vua muôn loài xác quyết là ngài
Nghe lời phỉnh nịnh êm tai
Há mồm Quạ định khoe tài hót hay
Miếng phó-mát rơi ngay xuống đất
Cáo kíp vồ, chẳng trật chút nao
Ngửa đầu bảo Quạ trên cao
- Những phường nịnh hót sống vào tụi ngông
Miếng phó-mát trả công bài học
Quạ thề rằng sau cóc mắc mưu
Khi khôn bóng đã ngã chiều
Le rat des villes et le rat des champs
Le rat des villes
___et le rat des champs
___________________________
Autrefois le rat des villes
Invita le rat des champs,
D'une façon fort civile,
A des reliefs d'ortolans.
Sur un tapis de Turquie
Le couvert se trouva mis.
Je laisse à penser la vie
Que firent ces deux amis.
Le régal fut fort honnête :
Rien ne manquait au festin;
Mais quelqu'un troubla la fête
Pendant qu'ils étaient en train.
A la porte de la salle
Ils entendirent du bruit :
Le rat de ville détale,
Son camarade le suit.
Le bruit cesse, on se retire :
Rats en campagne aussitôt ;
Et le citadin de dire :
«Achevons tout notre rôt.
-C'est assez, dit le rustique;
Demain vous viendrez chez moi.
Ce n'est pas que je me pique
De tous vos festins de roi ;
Mais rien ne vient m'interrompre :
Je mange tout à loisir.
Adieu donc. Fi du plaisir
Que la crainte peut corrompre !»
Chuột tỉnh và chuột đồng
______________________
Bản dịch của Tú Mỡ
Ngày xưa anh Chuột tỉnh
Mời chú bạn Chuột đồng
Một cách rất lịch thiệp
Dự tiệc thừa nem công
Trên khăn bàn thổ cẩm
Bát đĩa bày xênh xang
Tiệc tùng đôi bạn ấy
Phè phỡn lọ phải bàn
Chè chén tươm ra phết
Cao lương chẳng thiếu gì
Xịch có ai phá đám
Đôi bạn đang tì tì
Ngoài cửa buồng lạch cạch
Nghe tiếng động hoảng hồn
Chuột tỉnh mau chân tếch
Chuột bạn theo sau chuồn
Hết động người đi khỏi
Chuột lóc nhóc ra ngay
Anh kẻ chợ mời bạn:
"Chén nốt món thịt quay"
Chú nhà quê: "Xin đủ!
Mai bác đến chơi nhà
Tôi chẳng dám bày vẽ
Thết bạn tiệc hoàng gia
Nhưng không bị cụt hứng
Tôi ăn uống thảnh thơi
Chào bác, cứ nơm nớp
Còn cóc gì thú vui!"
Chuột tỉnh và chuột đồng
______________________
Bản dịch của Đỗ Khắc Siêm, Hà Khắc Nguyện
Xưa có chuyện một anh Chuột tỉnh
Gởi tiên hoa đến thỉnh Chuột đồng
Đầy lời trịnh trọng bên trong
Xương dòn chim cút, rượu nồng chờ nhau
Thảm quý dệt trên lầu đã đặt
Tiệc sẵn bày đãi khách tâm giao
Đôi bồ vui thích biết bao
Tiệc sang, ông chủ tự hào khoe khoang
Nhưng đương lúc trao chung thù tạc
Tiếng động gì từ vách cửa vô
Vội vàng Chuột tỉnh chân co
Chuột đồng cũng gấp phóng giò chạy sau
Khi tiếng động như hầu đã lặn
Chuột tỉnh mời: "Bác gắng ăn đi
Cút vàng, này món rô-ti"
Đồng rằng: "Thôi đủ. Mai thì mời anh
Đến chơi tôi, đạm thanh một bữa
Dẫu chẳng sang bằng nửa tiệc anh
Nhưng mà được cái yên lành
Tự do thong thả, không kinh hãi gì
Vui mà sợ sệt ham chi!"