Vì sao châm ngôn (motto) nước Mỹ là "LIBERTY", không phải "Freedom"? Vì sao biểu tượng Nữ thần Tự Do gọi là "Statue of LIBERTY", không phải "Statue of Freedom"?
* Tự do, nghĩa là "muốn làm gì thì làm" (?). Xin chú ý: đây là kiểu "định nghĩa" hời hợt, lếu láo.
1/ Trong tiếng Việt, "LIBERTY" lẫn "Freedom" đều dịch là ... Tự Do. Kỳ thực giữa hai chữ này có sự dị biệt tinh tế, đáng lưu ý.
"Freedom" là hành động, nói năng THEO Ý MUỐN mà không bị cản trở hoặc hạn chế (one wants without hindrance or restraint).
Quí bạn thấy gì? Ý niệm "tự do" nếu chỉ dựa trên ý muốn cá nhân ắt sẽ phiến diện, ý muốn của người A thì đâu giống với ý muốn của B, thành thử vẫn phải có sự cân nhắc trong thực thi "tự do".
Chỉ cần ở một độ tuổi có chút trí khôn là thấy rằng sống ở cõi đời này, Ý MUỐN cá nhân không nhiều thì ít cũng phải có sự hạn chế, ràng buộc nhứt định đó đa!
Tỉ như có kẻ mang phận làm con, dựa theo ý muốn cá nhân, đòi đấu cha tố mẹ. Ta nói "freedom" kiểu đó, chấp nhận nổi không?
* Còn LIBERTY, nghĩa là hành vi, suy nghĩ, quan điểm của mỗi người không bị áp bức (oppressive restrictions) bởi các thứ quyền lực ÁP ĐẶT.
Tỉ như một quyền lực nào đó ép buộc phải đấu cha tố mẹ, thì cá nhân có quyền LIBERTY để từ chối, không làm cái việc sái luân thường đạo lý.
Một đàng, "freedom", chú trọng tới ý muốn cá nhân; còn một đàng, "LIBERTY", lại khẳng định về hành động, nói năng được chủ động, KHÔNG BỊ ÁP ĐẶT bởi quyền lực này kia!
2/ Hiểu thế nào về "áp đặt"? Ở đây, không phải nói về những chế tài, cấm đoán này kia trong các bộ luật của các quốc gia (khắc nghiệt, hoặc khoan dung "dễ thở").
Mà LIBERTY là quyền được hành động, nói năng KHÔNG BỊ ÁP ĐẶT xét trên phương diện ĐẠO LÝ, LƯƠNG TÂM! Tức, không bị buộc nói / làm sái đạo lý, làm sái lương tâm.
Nói cách khác, LIBERTY là tự do được làm theo đạo lý, lương tâm, làm THIỆN NGUYỆN mà không bị quyền lực nào thò tay vào để cản trở!
3/ Quí bạn chú ý: TỰ DO (đọc âm Việt-Hán của hai chữ 自由), về mặt từ nguyên học, thì có tìm đỏ con mắt trong Từ điển cũng KHÔNG hề có cái nghĩa nào gọi là "muốn làm gì thì làm" (?).
"Tự Do" là tự mình được nương theo, thuận theo để làm việc gì đó. Ở đây, điểm nhấn là "TỰ MÌNH", không chịu sự áp đặt.
Freedom được chuyển ngữ là "Tự Do" (自由). LIBERTY ngoài việc chuyển ngữ là "Tự Do" (自由), còn mang một nghĩa nữa, là: "Tự Chủ" (自主)!
Đến đây, ắt quí bạn hiểu rồi đa! "Tự Do" của LIBERTY đòi hỏi một sự tự chủ, tức không bị nô dịch, áp đặt phải làm.
"Ở đâu có Thánh Linh Chúa (Spirit of the Lord), ở đó có Tự Do (Liberty)" (trong Thư của Phao-lô gửi cộng đoàn Cô-rin-tô)
Được tự do (Liberty) làm theo lương tâm, thay vì bị tà quyền cưỡng bách làm theo mưu đồ bè phái, tà ý.
Mathew NChuong
nguồn:
https://www.facebook.com/nguyenchuong158