Ngọn đồi nhô lên phía xa trong hình là Hòn Kén . Dưới chân hòn Kén là bầu Sen . Gần thêm chút nữa là vài nấm mộ được chôn cất sơ sài ẩn khuất sau những lùm bụi . Nơi của những lùm bụi này có tên là hòn Dúi . Hòn Kén Bầu Sen hay Hòn Dúi là những cái tên xa lạ không mấy ai biết đến ngoài những người tù bị cưỡng bức lao động khổ sai từng bị giam giữ tại A 30 Tuy Hoà sau ngày 30/04/75 .
Tấm hình được một cựu tù nhân chụp vào tháng 12/2018 trong một lần trở lại nơi xưa bốc mộ đồng đội của mình . Trong tấm hình có thể thấy còn sót lại vài nấm mộ của những tù nhân hiện nay vẫn còn quạnh hiu nằm ở đó mà chưa có thân nhân cải táng . Thàng 6/76 khi bọn họ chuyển chúng tôi từ Đồng Găng ra thì cánh đồng này hãy còn là một cánh rừng tranh.
Bắt đầu là 03/05/75 tất cả viên chức hành chánh và sĩ quan VNCH từ cấp bậc thiếu uý trở lên thuộc quận Ninh Hoà Khánh Hoà đều bị tập trung trong sân của trụ sở xã Ninh Hiệp nay là thôn 3 thị xã Ninh Hoà để nghe lệnh tập trung của phe chính quyền thắng trận . Bên ngoài trụ sở xã là 10 chiếc xe renault hiệu Khánh Hoà chờ sẳn . Sau khi nghe đọc lệnh tất cả giấy tờ cá nhân đều bị tịch thu và bị lùa lên xe để khởi đầu cho một chuyến đi dài trong hành trình cưởng bức lao động ở các trại tù khổ sai được núp sau mỹ từ đẹp đẽ đó là những trại cải tạo .
Cấp bậc của tôi là trung uý và bắt đầu đi ở tù ở tuổi 25 . Bài thơ sau đây kể lại lần đầu đi cắt tranh về lợp mái nhà tù để nhốt chính mình .
KỂ CHUYỆN CẮT TRANH LÚC Ở TÙ
Mới bữa hôm qua tay còn súng
Mà sáng hôm nay đã dính còng
Nhìn thằng cán bộ đội nón cối
Nó hả miệng lòi ke dính răng
Hàm răng nó giống răng cá hố
Vậy mà nó thắng tức cành hông
Tức luôn tướng tá dông đi trước
Bỏ lại đàn em ở chiến trường
Tức luôn ta dở như cục hạch
Không nổ phát nào thua ngang xương
Nên lúc cầm liềm đi cắt tranh
Danh tướng công hầu vứt một bên
Vứt luôn cả cặp lon trung úy
Thay miếng vải đen vá đít quần
Cha sanh mẹ đẻ cho đi học
Ông thầy không dạy môn bó tranh
Lăn qua lăn lại tay mười ngón
Bị đứt không còn ngón nào nguyên
Cái thằng cán bộ nói xấc óc
Nó nói các anh quen chai lười
Cho nên mới dựa vào máy móc
Không động tay chân như chúng tôi
Biết rõ nó ngu không thèm cãi
Không ai cãi thắng được thằng ngu
Thằng ngu có súng kê sau ót
Có ngón nhân danh để bóp cò
Còn ta thì có một người vợ
Đang đợi chờ ta ngày thả về
Nhiều khi uất ức ta đành chịu
Nuốt cục nghẹn ngào ngược trở vô
Vợ ta mới cưới được năm tháng
Thì cả đoàn quân bị tan hàng
Đưa tay chịu trói không đánh đấm
Lịch sử theo hùa giết miền Nam
Ta ở tù lâu quen với đói
Tội mất non sông đói cho chừa
Nhưng ta còn có cha và mẹ
Đâu tội tình chi phải đói theo
Không nghĩ thì thôi nghĩ càng tức
Giá chi đừng có lệnh đầu hàng
Thì đâu đến nỗi cam chịu nhục
Cả đám gầm đầu đi cắt tranh
Tức cũng vừa xong tranh hai bó
Thọc cây đòn xóc đứng khòm lưng
Hai chân chàng hãng vì mưa trợt
Thấy cả non sông té cái đùng
Quan Dương
nguồn: https://www.facebook.com/quan.duong.750331