Tuệ Sỹ

Hình đại diện
Hoàng Vân
Bài viết: 20010
Ngày tham gia: Thứ sáu 20/03/15 16:11
Gender:

Tuệ Sỹ

Bài viết bởi Hoàng Vân »

  • Bài ca cuối cùng
    __________________________________________________________________________________





    Chim trời xếp cánh
    Hát vu vơ mấy tiếng trong lồng
    Nhớ mãi rừng cây thăm thẳm
    Ủ tâm tư cho hạt thóc cay nồng
    Rát bỏng với nỗi hờn khổ nhục
    Nó nhịn ăn
    Rồi chết gục

    Ta đã hát những bài ca phố chợ
    Người ăn mày kêu lịch sử đi lui
    Chàng tuổi trẻ cụt chân từ chiến địa
    Vỗ lề đường đoán mộng tương lai

    Lộng lẫy chiếc lồng son
    Hạt thóc căng nỗi hờn
    Giữa tường cao bóng mát
    Âm u lời ca khổ nhục
    Nó nhịn ăn
    Và chết

    Ta đã hát bài ca của suối
    Gã anh hùng bẻ vụn mặt trời
    Gọi quỉ sứ từ âm ty kéo dậy
    Ngập rừng xanh lấp lánh ma trơi

    Đêm qua chiêm bao ta thấy máu
    Từ sông Ngân đổ xuống cõi người
    Bà mẹ xoi tim con thành lỗ
    Móc bên trong hạt ngọc sáng ngời

    Lồng son hạt cơm trắng
    Cánh nhỏ run uất hận
    Tiếng hát lịm tắt dần
    Nó đi về vô tận



    Tuệ Sỹ
    (Giấc mơ Trường Sơn, An Tiêm California, 2002)

    nguồn: thivien.net                              
Ngoc Han
Bài viết: 1577
Ngày tham gia: Thứ tư 20/05/15 14:24

Re: Tuệ Sỹ

Bài viết bởi Ngoc Han »

  • Tuệ Sỹ
    ____________________
    Bùi Giáng



    Tuệ Sỹ một vị sư. Ông viết văn quá nghiêm túc, những sở tri của ông về Phật học quả thật quảng bác vô cùng. Thấy ông vẻ người khắc khổ, không ai ngờ rằng linh hồn kia còn ẩn một nguồn thơ thâm viễn u u.... Một bữa ông đọc cho tôi nghe hai câu thơ chữ Hán của ông:

    • Thâm dạ phong phiêu nghiệp ảnh tùy
      Hiện tiền vị liễu lạc hoa phi


    Ông bảo làm sao tiếp cho hai câu để nên một bài tứ tuyệt. Tôi đề nghị với ông nên nhờ ni cô Trí Hải tiếp giùm. Ông ngượng nghịu bảo tôi đừng nên rỡn đùa như thế. Vậy tôi xin lai rai thử viết:

    • Thâm dạ phong phiêu nghiệp ảnh tùy
      Hiện tiền vị liễu lạc hoa phi
      Phiêu bồng tâm sự tân toan lệ
      Trí Hải đa tàm trúc loạn ty

    Và xin ông chả nên lấy thế làm bực mình.




    Tuệ Sỹ
    - Tác phẩm của Dominique de Miscault


    Nhưng ai có ngờ đâu nhà sư kín đáo e dè kia, không hề bao giờ có vướng lụy, lại còn mang một nguồn thơ Việt phi phàm? Một bài thơ "Không đề" của ông đủ khiến ta khiếp vía mất ăn mất ngủ:

    • Đôi mắt ướt tuổi vàng khung trời hội cũ
      Áo màu xanh không xanh mãi trên đồi hoang
      Phút vội vã bỗng thấy mình du thủ
      Thắp đèn khuya ngồi kể chuyện trăng tàn


    Mới nghe bốn câu thôi, tôi đã cảm thấy lạnh buốt linh hồn, tê cóng cả cõi dạ.

    • Từ núi lạnh đến biển im muôn thuở
      Đỉnh đá này và hạt muối đó chưa tan
      Cười với nắng một ngày sao chóng thế
      Nay mùa đông mai mùa hạ buồn chăng
      Đếm tóc bạc tuổi đời chưa đủ
      Bụi đường dài gót mỏi đi quanh
      Giờ ngó lại bốn vách tường ủ rũ
      Suối nguồn xa ngược nước xuôi ngàn


    Tôi hoảng vía đề nghị :
    • Đại Sư nên gác bỏ viết sách đi. Và làm thơ tiếp nhiều cho, Nếu không thì nền thi ca Việt mất đi một thiên tài quá lớn.


    Ông đáp :
    • - Để về hỏi lại cô Trí Hải xem có đúng như lời thế chăng.




    Đôi mắt ướt tuổi vàng
    Khung trời
    Hội cũ

    Xin xuống giòng thư thả như thế. Ắt nhìn thấy chất trang trọng dị thường của hoài niệm. Hoài niệm gì? - Cung trời hội cũ.
    Một hội đạp thanh ? Một hội nao nức ? - "Giờ nao nức của một thời trẻ dại ?".

    Đôi mắt ướt tuổi vàng khung trời hội cũ...

    Mở lời ra, nguồn thơ trực nhập vào trung tâm cơn mộng chiêm niệm. Đầy đủ hết mọi yếu tố bát ngát: một cung trời xán lạn bao la, một hội cũ xao xuyến, một tuổi vàng long lanh.... Một đôi mắt ướt ngậm ngùi của hiện tại.
    Nhưng mạch thơ đi ngầm. Tiết nhịp âm thầm nhiếp dẫn. Thi sĩ không cần tới một hình dung từ nào cả, vẫn nói được hết mọi người điều "phải nói" với mọi người "muốn nghe" với riêng mình "không thiết chi chuyện nói".

    Người thi sĩ xuất chúng xuất thần thường có phong thái khác thường đó. Họ nói tất ít mà nói rất nhiều. Họ nói rất nhiều mà chung quy hồ như chẳng thấy gì hết. Họ nói cho họ, mà như nói hết cho mọi người. Nói cho mọi người mà cơ hồ chẳng bận tâm gì tới chuyện thiên hạ nghe hay chẳng nghe. Nỗi vui, nỗi buồn của họ, dường như chẳng phi giống lối vui buồn của chúng ta. Do đó chúng ta trách móc họ một cách lệch lạc hết cả (par manque de justice interne).
    Trong một cuộc vui, ta hỏi họ vài điều. Họ lơ đễnh thờ ơ, ta tưởng họ kiêu bạc. Trong lúc mọi người đang gào khóc giữa đám tang, họ phiêu nhiên đi qua, trông có vẻ như mỉm cười, niêm hoa vi tiếu. Ta tưởng họ tàn nhẫn thô bạo.

    Vua Gia Long ngày xưa đã từng lấy làm quái dị về thái độ Nguyễn Du : "Trẫm dùng người, không phân biệt kẻ Nam kẻ Bắc. Ai có tài thì trẫm trọng dụng (...). Cớ sao khanh lại u sầu ít nói suốt năm như thế?".

    Ông vua kia lấy làm lạ là phải lẽ lắm, hợp với lương tri thói thường thiên hạ lắm. Ông không thể hiểu vì sao vị di thần kia cứ miên man như nằm trong cõi mộng thần di, hồn dịch!
    Vua đã ban cho chan hòa mưa móc, lộc trọng quyền cao đặc ân thâm hậu như thế, cớ sao Liệp Hộ chưa vừa lòng, vẫn chưa cứ thả mộng chạy lang thang về chân trời hướng khác.

    Đáp: Ấy chính bởi đôi mắt nhìn đây mà thấy những đâu đâu.

    Đôi mắt ướt tuổi vàng
    Khung trời hội cũ

    Đôi mắt ướt? Đôi mắt của ai? Vì sao ướt? Vì lệ trào, hay là vì quá long lanh?

    Thi sĩ không nói rõ. Ấy là giữ một khoảng trống vắng lặng phóng nhiệm cho thơ.

    Tha hồ chúng ta tự do nghĩ hai ba lối. Hoặc là đôi mắt thi nhân ướt trong hiện tại vì nhớ nhung một trời hội cũ. Hoặc là đôi mắt giai nhân nào long lanh dịu mật như nước suối chan hòa, soi bóng một khung trời hội cũ bất tuyệt nào, mà ngày nay tại hạ đã đánh mất rồi chăng?

    "Áo màu xanh không xanh mãi trên đồi hoang"

    Áo nào màu xanh? Màu xanh màu chàm của cô gái Mán gái Mường, gái núi nào xưa kia băng rừng và thi nhân đã ngẫu nhiên một lần nhìn đắm đuối?
    Tôi nói không sai sự thật mấy đâu. Vì Tuệ Sỹ vốn xưa kia ở Lào. Cha mẹ ông kiều cư trên đất Thượng Lào Trung Việt. Bà mẹ ông thỉnh thoảng cũng trở về Sài Gòn tới chùa viếng ông đem quà cho ông một đôi dép riêng biệt, một tấm khăn quàng riêng tây.


    Đôi mắt ướt tuổi vàng
    Khung trời hội cũ
    Áo màu xanh
    Không xanh mãi
    Trên đồi hoang
    Phút vội vã bỗng thấy mình du thủ.
    Thắp đèn khuya ngồi kể chuyện trăng tàn


    Phút vội vã bỗng thấy mình du thủ?


    Mình là thân Bồ tát, quanh năm kinh kệ trai chay, thế sao bỗng nhiên một phút vội vã lại dám làm thân du thủ? Dám gác bỏ kệ kinh? Dám mở cuộc thắp đèn khuya ngồi kể chuyện trăng tàn?
    Phải có nhìn thấy khuôn mặt khắc khổ chân tu của Tuệ Sỹ, mới kinh hoàng vì lời nói thăm thẳm đơn sơ nọ. Lời nói như ngân lên từ đáy sâu linh hồn tiền kiếp, từ một quê hương trên thượng du bao la rừng núi gió sương canh chiều nguyệt rung rinh trong đêm lạnh.

    Từ núi lạnh đến biển im muôn thuở
    Đỉnh đá này và hạt muối đó chưa tan
    Cười với nắng một ngày sao chóng thế
    Nay mùa đông mai mùa hạ buồn chăng


    Mối tình rộng thả suốt biển non im lìm lạnh lẽo. Một hạt muối vẫn chưa tan. Một nếp u ẩn của lòng mình bơ vơ không gột rửa.

    Từ núi lạnh đến biển im muôn thuở
    Đỉnh đá này và hạt muối đó chưa tan


    Ta tưởng như nghe ra "cao cách điệu" bi hùng của một Liệp Hộ, một Nerval, một chỗ trầm thanh nhất trong cung bậc Nietzche.
    Thy nhân đã mấy phen ngồi ngó trăng tàn? Ngồi trên một đỉnh đá? Bốn bề rừng thiêng giăng rộng ngút ngàn màu trăng xanh tiếp giáp tới chân trời xa xuôi đại hải?
    Đỉnh đá và hạt muối là hai chốn kết tụ tinh thể của núi và biển. Đỉnh đá quy tụ về mọi hương màu trời mây rừng rú. Hạt muối chứa chất cái lượng hải hàm của trùng dương. Đó là cái bất tận của tâm tình dừng sững tại giữa tuyết nguyệt phiêu du:

    Cười với nắng một ngày sao chóng thế
    Nay mùa đông mai mùa hạ buồn chăng


    Một tiếng "buồn chăng" lơ lửng nửa như chất vấn, nửa như ngậm ngùi ta thán, dìu về cả một khúc tâm thanh đoạn trường:

    Sen tàn cúc lại nở hoa
    Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân
    Đếm tóc bạc tuổi đời chưa đủ
    Bụi đường dài gót mỏi đi quanh


    Tiết nhịp lời thơ lại biến đổi :

    Đếm tóc bạc
    Tuổi đời
    Chưa
    Đủ
    Bụi đường dài
    Gót
    Mỏi
    Đi
    Quanh


    Tiết điệu rạc rời như gót mỏi đi quanh. Một tuổi đời chưa đủ? Một tuổi xuân chưa vừa? Một tuổi vàng sớm chấm dứt? Một tuổi "đá" sớm từ giã mọi yêu thương?

    Giờ ngó lại bốn vách tường ủ rũ
    Suối nguồn xa
    Ngược nước
    Xuôi ngàn


    Bài thơ dừng lại. Dư âm bất tuyệt kéo dài trong đêm lữ thứ khép mình trong bốn bức tường với nhạt nhòa ủ rũ ngục tù.

    Chỉ một bài thơ, Tuệ Sỹ đã trùm lấp hết chân trời mới cũ Đường Thi Trung Hoa tới Siêu Thực Tây Phương.




    Thi sĩ Bùi Giáng

    Bùi Giáng (Đi vào cõi thơ - nhà xuất bản Ca Dao - 1969)
    nguồn: giacngo.vn
Hình đại diện
Hoàng Vân
Bài viết: 20010
Ngày tham gia: Thứ sáu 20/03/15 16:11
Gender:

Bếp lửa giữa rừng khuya

Bài viết bởi Hoàng Vân »

  • Bếp lửa giữa rừng khuya
    __________________________________________________________________________________






    Ai biết mình tóc trắng
    Vì yêu ngọn nến tàn
    Rừng khuya bên bếp lạnh
    Ngồi đợi gió sang canh





    Tuệ Sỹ
    Rừng Vạn Giã 77
    (Giấc mơ Trường Sơn, An Tiêm California, 2002)

    nguồn: thivien.net                              
Hình đại diện
Hoàng Vân
Bài viết: 20010
Ngày tham gia: Thứ sáu 20/03/15 16:11
Gender:

Bồi hồi

Bài viết bởi Hoàng Vân »

  • Bồi hồi
    __________________________________________________________________________________






    Thời gian đi khấp khiểng
    Để rụng phấn rơi hồng
    Tơ nắng dài tâm sự
    Bồi hồi mộng vẫn không





    Tuệ Sỹ
    (Giấc mơ Trường Sơn, An Tiêm California, 2002)

    nguồn: thivien.net                              
Hình đại diện
Hoàng Vân
Bài viết: 20010
Ngày tham gia: Thứ sáu 20/03/15 16:11
Gender:

Buổi sáng tập viết chữ thảo

Bài viết bởi Hoàng Vân »

  • Buổi sáng tập viết chữ thảo
    __________________________________________________________________________________






    Sương mai lịm khói trà
    Gió lạnh vuốt tờ hoa
    Nhè nhẹ tay nâng bút
    Nghe lòng rộn âm ba


    Sài Gòn 80


    Tuệ Sỹ
    (Giấc mơ Trường Sơn, An Tiêm California, 2002)

    nguồn: thivien.net                              
Hình đại diện
Hoàng Vân
Bài viết: 20010
Ngày tham gia: Thứ sáu 20/03/15 16:11
Gender:

Re: Buổi sáng tập viết chữ thảo

Bài viết bởi Hoàng Vân »

  • Cánh chim trời
    __________________________________________________________________________________






    Một ước hẹn đã chôn vùi tang tóc
    Cánh chim trời xa mãi giữa lòng sâu
    Nghe một nỗi hao mòn trong thoáng chốc
    Một mùa thu một vạn tiếng kêu gào
    Khuya còn lạnh sương mù và gió lốc
    Thở hơi dài cát bụi cuốn chiêm bao
    Bên cửa sổ bên kia đồi sao mọc
    Một lần đi là vĩnh viễn con tàu

    Đi để nhớ những chiều pha tóc trắng
    Mắt lưng chừng trông giọt máu phiêu lưu





    Tuệ Sỹ
    (Giấc mơ Trường Sơn, An Tiêm California, 2002)

    nguồn: thivien.net                              
Hình đại diện
Hoàng Vân
Bài viết: 20010
Ngày tham gia: Thứ sáu 20/03/15 16:11
Gender:

Cây khô

Bài viết bởi Hoàng Vân »

  • C â y   k h ô

    __________________________________________________________________________________





    Em xõa tóc cho cây khô sầu mộng
    Để cây khô mạch suối khóc thương nhau
    Ta cúi xuống trên nụ cười chín mọng
    Cũng mơ màng như phố thị nhớ rừng sâu





    Tuệ Sỹ
    Rừng Vạn Giã 77
    (Giấc mơ Trường Sơn, An Tiêm California, 2002)

    nguồn: thivien.net                              
Hình đại diện
Hoàng Vân
Bài viết: 20010
Ngày tham gia: Thứ sáu 20/03/15 16:11
Gender:

Cỏ dại ven bờ

Bài viết bởi Hoàng Vân »

  • Cỏ dại ven bờ

    __________________________________________________________________________________





    Không vì đời quẫn bức
    Nhưng vì yêu rừng sâu
    Bước đường vần tủi nhục
    Biết mình đi về đâu

    Ta muốn đi làm thuê
    Đời không thuê sức yếu
    Ta mộng phương trời xa
    Trời buồn mây nặng trĩu

    Ven bờ thân cỏ dại
    Sức sống thẹn vai gầy
    Tóc trắng mờ biên ải
    Nỗi hờn mây không bay

    Mây không trôi về bắc
    Người mơ về Trường sơn
    Nắng chiều rưng tủi nhục
    Người trông trời viễn phương




    Tuệ Sỹ
    Rừng Vạn Giã 76
    (Giấc mơ Trường Sơn, An Tiêm California, 2002)

    nguồn: thivien.net                              
Hình đại diện
Hoàng Vân
Bài viết: 20010
Ngày tham gia: Thứ sáu 20/03/15 16:11
Gender:

Cho ta chép nốt bài thơ ấy

Bài viết bởi Hoàng Vân »

  • Cho ta chép nốt bài thơ ấy

    __________________________________________________________________________________





    Ôi nhớ làm sao, em nhỏ ơi!
    Từng đêm ngục tối mộng em cười
    Ta hôn tay áo thay làn tóc
    Nghe đắng môi hồng lạnh tím người

    Đừng ghét mùa mưa, em nhỏ ơi!
    Nằm ru vách đá chuyện lưu đày
    Cho ta chút nắng bên song cửa
    Để vẽ hình em theo bóng mây

    Cho đến bao giờ, em nhỏ ơi!
    Tường rêu chi chít đọng phương trời
    Là ta chép nốt bài thơ ấy
    Để giết tình yêu cả mộng đời




    Tuệ Sỹ
    (Giấc mơ Trường Sơn, An Tiêm California, 2002)
    nguồn: thivien.net                              
Hình đại diện
Hoàng Vân
Bài viết: 20010
Ngày tham gia: Thứ sáu 20/03/15 16:11
Gender:

Cuối năm

Bài viết bởi Hoàng Vân »

  • Cuối năm

    __________________________________________________________________________________





    Lận đận năm chầy nữa
    Sinh nhai ngọn gió rừng
    Hàng cà phơi nắng lụa
    Ngần ngại tiếng tha phương


    Tuệ Sỹ
    (Rừng Vạn Giã 77)
    (Giấc mơ Trường Sơn, An Tiêm California, 2002)
    nguồn: thivien.net                              
Trả lời

Quay về “của người”