-
Harry Potter và tuổi trẻ
____________________
Nguyễn thị Cỏ May - 14/07/2017
Antoine, một thanh niên Pháp, năm nay 23 tuổi, "fan" truyện Harry Potter của nhà văn Anh J.K.Rowling, nhơn dịp phim "Harry Potter et l'Ordre du Phénix" dựa theo truyện của bà phát hành, kể lại anh từng say mê Harry Potter và nhứt là nhờ ảnh hưởng sau khi đọc truyện Harry Potter mà con người anh thay đổi sâu sắc, từ một thiếu niên nhút nhát trở thành tự tin, dạn dĩ.
Harry Potter đánh dấu đậm nét 20 năm ảnh hưởng tuổi trẻ thế giới, với 450 triệu quyển bán ra, 79 thứ tiếng của 200 quốc gia.
Tôi lớn từ Harry Potter
Cách nay 20 năm, ngày 26 tháng 6 năm 1997, bà J.K. Rowling cho ấn hành tập truyện "Harry Potter à l'école des sorciers" (Harry Potter at the school of sorcerers), tiếp theo 6 truyện nữa. Tất cả đều được hằng triệu triệu người hưởng ứng nồng nhiệt.
Lúc quyển I phát hành bản dịch tiếng pháp, Antoine còn là cậu bé 11 tuổi. Antoine rụt rè khám phá cái vũ trụ huyền bí của Harry Potter. Giờ đây, cậu ta nhớ lại đọc truyện ấy đã để lại bao nhiêu ấn tượng sâu sắc trong đời sống của cậu.
Vì còn trẻ và ảnh hưởng thời đại phim ảnh nên Antoine nhờ phim ảnh khám phá Harry Potter lần đầu tiên. Sau khi bị mê hoặc bởi 3 tập phim đầu tiên, Antoine bắt đầu lao mình vào đọc truyện. Dĩ nhiên cậu bé bắt đầu bằng truyện "Harry Potter à l'école des sorciers". Chính mẹ của cậu bé là người mê truyện đã đọc xong đưa cho cậu bé mượn.
Ngay những trang đầu, cậu bé đã có cảm tưởng là sách được bà Rowling viết cho cậu. Một thế giới kỳ ảo, những nhơn vật hấp dẩn, một câu chuyện đơn giản, nhưng hiệu quả. Antoine đắm mình trong một vũ trụ hoàn toàn xa lạ với cái vũ trụ của mình đang sống.
Giống như Harry, Antoine được 11 tuổi. Cậu bé nghĩ mình không phải là người duy nhứt thấy mình giống nhơn vật anh hùng trong truyện. Cùng tuổi, giống như Harry, Antoine cũng học Trung học Đệ I Cấp (Collège). Lúc đó, Antoine là cậu bé cô đơn, ít chơi với bạn, ít nói chuyện.
Tập truyện I đó, Antoine đọc theo khả năng tiếp thu của mình. Mỗi tối, trước khi đi ngủ, cậu bé đọc vài chương. Câu chuyện được kể thú vị, rất chi tiết, ngay cả chuyện của một cậu bé khám phá ra mình là một phù thủy có thể bị coi là nhàm chán. Khi nói như vậy vì không thấy tới những giá trị do truyện này chuyên chở.
Đúng là một phương tìện thần kỳ để tự gìải thoát, để quên hết những lo âu. Với Harry, Hermione và Ron, Antoine có cảm tưởng mình có bạn mới thật sự. Với những người bạn này, Antoine đã học được thế nào là tình bạn, cậu bắt đầu hiểu đừng bao giờ khoanh tay chịu thiệt, mà phải tiếp tục tin tưởng ở những điều mình mong ước.
Truyện Harry Potter quả thật là ổ ấm của cậu bé. Antoine mất hai mươi ngày đọc xong quyển "Harry Potter à l'école des sorciers". Cha mẹ của cậu ngạc nhiên và rất vui mừng khi nhìn thấy quyển sách hay trong tay của con mình. Xưa nay, Antoine không thường đọc sách lắm. Chưa bao giờ cậu bé mở một quyển sách ra vì thích đọc.
Antoine nghỉ xả hơi một năm, trước khi đọc tiếp những quyển kế tiếp. Lần này, cũng chính mẹ cậu bé cho con trai của mình mượn sách nhưng hai mẹ con chưa bao giờ nói chuyện với nhau về chuyện Harry Potter. Antoine lại bắt đầu say mê câu chuyện và đi sâu vào. Cậu có cảm tưởng mình cũng lớn lên theo đà những nhơn vật chánh trong truyện.
Đọc truyện Harry Potter đã làm nảy sanh ở cậu bé ý thức về nghệ thuật. Bắt đầu là những bài học về kịch nghệ. Sau đó, cậu bé thử viết tuồng hát, nhứt là truyện giả tưởng. Những câu truyện này đã giúp cậu bé tìm được nơi ẩn náu trong một vũ trụ yên tỉnh hơn trường học nơi cậu vẫn còn nhiều cách biệt.
Năm lên 15, Antoine đọc xong hết 6 quyển đã phát hành. Cậu bé sốt ruột chờ quyển kế tiếp xuất bản. Trong thời gian chờ quyển thứ bảy, Antoine đọc lại những quyển đã đọc qua. Cậu bé thấy mình từ nay thích đọc sách, nhờ ở Harry Potter.
Ở trường, Antoine không bao giờ nói ra là mình say mê truyện Harry Potter. Cậu bé cứ nghĩ đó là quyển sách của tất cả bạn trẻ như mình nên có nói ra chỉ làm cho mọi người cười mình là tên nhà quê chậm tiến mà thôi. Đến khi lên Trung học Đệ II Cấp (Lycée), nhờ đọc Harry Potter, cậu mới bắt đầu có bạn và truyện Harry Potter trở thành đề tài để thảo luận với bạn. Antoine khám phá ra là các bạn này cũng là những người mê Harry Potter như mình vậy.
Giờ đây, nhìn lại, Antoine nhận thấy truyện Harry Potter đã đem lại cho mình rất nhiều điều hay trong suốt quảng đời tuổi thiếu niên. Từ giải trí, những chuyến đi chơi xa, những giá trị và một sức bồi dưởng quan trọng. Thí dụ, đọc đoạn Lễ Giáng sanh trong quyển IV. Trong thời gian lễ cuối năm, Antoine cảm thấy khó ở, như cô đơn thì bổng có cảm tưởng chung quanh mình có nhiều bạn. Quan trọng nhứt là truyện Harry Potter đã thay đổi thói quen của cậu bé, làm cho cậu ta từ nay thích đọc sách.
Trong nhà ai cũng biết Antoine say mê Harry Potter. Nhưng cha cậu bé, thỉnh thoảng, lại nhắc nhở cậu ta đừng quá mơ mộng mà quên mất đi đời sống thực tế hằng ngày, nó không giống như những giấc mơ đâu.
Từ đó, Antoine đọc đi đọc lại mỗi quyển tới 6 lần. Cứ mỗi lần đọc, cậu bé lại khám phá thêm những điều mới lạ. Đó là những chuyện thường nói tới trong đời sống hằng ngày và đó cũng là điều làm cho truyện Harry Potter có thể đọc bất kỳ lúc nào, ở bất kỳ thời điểm nào. Antoine muốn một ngày kia sẽ cho các con của mình đọc để khám phá ra những điều mà cậu đã lấy làm tâm đắc.
Lúc trước khi đọc truyện Harry Potter, Antoine rất nhút nhát khi phải tiếp xúc với ai. Đối với cậu, vìệc đó còn hơn sự mạo hiểm nữa. Nay thì cậu ta đã tự tin vững vàng. Harry Potter đã đem lại cho cậu bé sự tự tin và nhờ đó, cậu bé đã thật sự trưởng thành.
Năm nay, lớn rồi, Antoine dấn thân xa hơn, mạnh dạn hơn, là đọc lại Harry Potter bằng anh ngữ. Và quả nhiên cậu ta đã không thất vọng. Và nhờ đó, cậu bé trau dồi thêm khả năng anh ngữ của mình.
(câu chuyện do Louise Auvitu ghi lại).
Thế hệ Harry Potter
Tuổi trẻ Âu châu nếu không phải là những người say mê nồng nhiệt Harry Potter thì cũng thuộc thế hệ Harry Potter hay ít lắm cũng bị 10 năm ảnh hưởng, tính chủ quan từ 2007, tập Harry Potter chót phát hành, tới nay 2017. Chúng bị hấp dẩn bởi những cuộc phiêu lưu của một phù thủy trẻ tuổi, nhơn vật trong truyện.
Tuy nhiên, trong lớp trẻ này, cũng có một số mê những truyện khác như "Le Seigneur des Anneaux" (The Lord of the Rings) mà các phụ huynh đã đọc qua vào những năm 1970-1980 hoặc như truyện "A la croisée des mondes". Ngày nay, nếu tập họp những người mê truyện của J.K. Rowling thì phải tính là một cộng đồng với hằng triệu thành viên.
Trong số những người trẻ mê Harry Potter, tưởng cũng nên kể thêm một thiếu niên công dân Áo (Autrichien) gốc Việt nam vì cha mẹ đều là Việt nam từ Sài gòn vượt bìên tới sau 30/04/75. Năm nay, cậu bé 14 tuổi, vừa học xong 4è (Đệ V hay Lớp 8) Trường Trung học pháp tại Vienne.
Ba năm trước, cậu bé thấy ở nhà có "Harry Potter" bằng tiếng đức của mẹ cậu đọc xong xếp trên kệ, bèn lấy đọc. Qua chương đầu, thấy hấp dẩn quá, cậu miệt mày đọc suốt quyển sách mất hết một tuần. Như vậy, cứ mỗi tuần cậu bé ngấu nghiến hết một quyển. Và chỉ một thoáng, cậu ta thanh toán xong trọn bộ Harry Potter.
Qua 2 năm sau, cậu bé đọc lại Harry Potter bằng tiếng anh, cũng của mẹ đọc xong cất trên kệ sách. Phải hai năm sau vì mới có cơ hội mua được bản tiếng anh bán ở xứ nói tiếng đức. Ở Pháp, mua sách tiếng anh khó hơn ở các nước Bắc Âu, như ở Hòa lan thôi.
Hôm nay, có cơ hội gặp Hân, cậu bé ấy, ở Paris, Cỏ May nói chuyện và hỏi "Đọc xong Harry Potter tiếng đức và tiếng anh, Hân thấy bản nào hay hơn và thích đọc bản nào ?". Hân trả lời không do dự "Bản tiếng anh hay hơn và đọc thấy thích hơn".
Và cũng như Antoine, đọc xong Harry Potter, Hân giử lại đưọc những giá trị quí báu của nhà văn J.K.Rowling gởi gấm qua tác phẩm của bà.
Sau câu chuyện trao đổi, Hân sẳn lòng ghi lại vài nhận xét của mình về Harry Potter. Theo cậu bé, Harry Potter là một cảm xúc trên tầm vóc thế giới. Đọc giả nam, nữ, già trẻ, tất cả đều có riêng những lý lẽ của mình để tán thưởng câu chuyện đầy huyền thoại này. Riêng Hân, những điểm sau đây đã làm cho Harry Potter nổi bật hơn các truyện hấp dẩn khác. Thế giới của Harry Potter là thần tiên nhưng lại không quá mơ hồ. Điều đó tạo nên một thế giới mà người ta có thể kết hợp với cái thế giới thật của chúng ta, một bên là tuyệt hảo và bên kia là huyền bí. Trong đó, sự phân hóa, thiểu số, những thiệt hại, những xóa bỏ và sự hư hỏng, phản ánh hoàn toàn cái thế giới hiện tại của chúng ta. Cũng có những giá trị rất tích cực được tác phẩm truyền lại như tình yêu, tình bạn và hi vọng. Hogwarts là một nơi thần bí và của sự hiểu biết và đối với vị anh hùng trong truyện, nó là một nơi ẩn náu. Nó làm rung động trái tim của tất cả độc giả và làm cho họ biết ước mơ.
Giờ đây Hân nhớ rất rỏ hồi sanh nhựt thứ 11, cậu đã sốt ruột mong đợi thư xin vào trường ấy của cậu được nhận và cậu vẫn chờ, điều này cho thấy sức mạnh của loạt truyện đối với đời sống mơ mộng của tuổi trẻ.
Nhơn vật trong truyện rất thay đổi và hấp dẩn: mỗi người đều có những tật xấu và những phẩm giá, và người ta luôn luôn tìm để biết nhiều hơn về họ. Sự khác nhau đó làm cho người đọc ai cũng có thể nhận diện mình qua một trong những nhơn vật ấy. Và đó cũng là cách làm cho người đọc đắm mình trong câu chuyện. Riêng Hân, cứ mỗi lần đọc Harry Potter là Hân có dịp học hỏi những điều mới của cái thế giới tuyệt vời này.
Khi đọc truyện này, một thế giới mới, và với nó, một cộng đồng thế giới mở ra cho Hân. Hân vội tìm những người khác mà trước đây còn xa lạ với Hân và nay nhờ Harry Potter cậu bé đã liên kết được với họ. Hân khám phá nhiều người mà nay Hân xem là bạn, trong thế giới thực cũng như thế giới ảo (trên mạng). Các bạn và Hân cùng nhau trao đổi, thảo luận, kể chuyện, tưởng tượng, viết. Các cậu là những "Potterhead", nhận ra nhau ở khắp nơi, qua trang phục hoặc chỉ qua một lời trích thuật từ truyện Harry Potter.
Về mặt anh ngữ, Hân học được rất nhiều nhờ đọc Harry Potter. Đó là niềm vui thích khi đọc Harry Potter trong nguyên tác và cũng nhờ đọc bản tiếng anh mà hiện nay, Hân đọc và nói lưu loát tiếng anh.
Tới đây cậu bé nở một nụ cười vui vẻ và mản nguyện .
Nguyễn thị Cỏ MayNguồn: Tác giả qua Email.